Puntann

Cursisten roepen in mijn schrijftrainingen al snel: Alle tekst moet korter bij ons. En vaak kan dat ook. Ik kom met twee voorbeelden. Allereerst wil ik het hebben over alinea’s. De alinea’s in een tekst waarin de aanleiding staat, zijn vaak te lang. Daar zit een bepaalde psychologie achter van de schrijver. Het komt namelijk doordat de schrijver veel kennis heeft van de aanleiding. Hij weet er alles van en wil dat graag delen.

Maarrrr.. Het is voor je lezer vaak onnodig. Kent de lezer precies de achtergrond van de tekst? Dan kan de schrijver al die alinea’s met de aanleiding schrappen. Of hij of zij zet die alinea’s in de bijlage, als schrappen lastig is.

Tip 1: denk aan je lezer en korter schrijven is makkelijker.

Voorbeeld 2. Korter en bondiger schrijven met woorden en zinnen: lukt het jou ook?

Ook woorden en zinnen kunnen vaak korter en bondiger. Ik denk weleens dat sommigen een hobby hebben die taal en vooral veel omhaal heet. En dat zijn vaak schrijvers binnen grote organisaties. Hieronder zie je een lijst met langdradige constructies. Ernaast vind je direct de vertaling.

Bovenstaande constructies kan ik je nog vergeven, als je het zo geleerd hebt. Het is de taal die vroeger schrijftaal was en die nu achterhaald is. Omslachtige constructies. Maar dan heb ik nog een paar constructies voor je. Deze noem je werkwoordelijke uitdrukkingen en ze kunnen altijd korter. Op het moment dat ik deze constructies lees, komt de Rotterdammer in mij in opstand. Kijk zelf.

Why? denkt mijn interne Rotterdammer – hij is jong en denkt in het Engels. Mijn oudere Rotterdammer denkt: Waarom zou je het opschrijven zoals in de linker kolom? Het antwoord is  natuurlijk: deze constructies kunnen korter, graag zelfs. En ik geef mijn interne Rotterdammer gelijk.

Tip 2: sla bovenstaande lijstjes op en gebruik ze.

Soms kan je tekst NIET korter en bondiger. Dat is als je lezer uitleg nodig heeft

Maar er zijn ook momenten waarop het NIET korter of bondiger kan. En dat is het geval als jij een kader schetst voor je lezer. Jij als schrijver weet zoveel van je onderwerp dat je het kader goed kent. Je kent het kader zelfs beter dan je broekzak, want je bent vakidioot. De vakidioot is zo enthousiast dat hij vergeet om dat kader te schetsen. Hij duikt direct in de details. Lastig voor de lezer.

Ik zal een voorbeeld geven vanuit mijn eigen vak als schrijftrainer. Ik ben enthousiast en duik meteen in de details. Die details die voor mij belangrijk zijn. Kijk maar naar het voorbeeld zonder kader, zonder extra uitleg. Je zult hard je best moeten doen om dit te begrijpen. (Je kunt ook cheaten en alvast naar beneden gaan, naar het volgende tekstblok.)

Een ontbrekend kader – begrijp jij deze tekst, lezer?

Signaalwoorden gebruiken voor je tekst? Ja natuurlijk is dat een goed idee. Al in 2003 werd daar onderzoek naar gedaan aan mijn eigen universiteit. De hypothese was eerst dat de lezer lui zou kunnen worden zonder signaalwoorden. Maar die hypothese werd al snel verworpen.

 

Onderzoek bij VMBO-leerlingen wijst uit dat ze baat hebben bij signaalwoorden. Door die woorden snappen ze een tekst sneller, kunnen ze vlot verbanden leggen. En dat is wat je wilt. Ik pleit dus VOOR het gebruik van zoveel mogelijk signaalwoorden.

Deze tekst is wél met kader, met extra uitleg. Wat vind je ervan? Begrijp je het?

Signaalwoorden, ken jij deze woorden en weet je wat ze doen? Ze zijn het cement binnen een alinea. Het zijn woorden als: bijvoorbeeld, zoals, maar, ten eerste, ten tweede, hierdoor, tot slot. Ze geven de functie aan van het zinnetje erna, zie je dat? Daardoor weten we meteen hoe we de zin erna kunnen verbinden met de rest van de tekst. Ze zijn onmisbaar, blijkt uit onderzoek.

Signaalwoorden gebruiken voor je tekst? Ja natuurlijk is dat een goed idee. Al in 2003 werd daar onderzoek naar gedaan aan mijn eigen universiteit. De hypothese was eerst dat de lezer lui zou kunnen worden zonder signaalwoorden. Maar die hypothese werd al snel verworpen.

 

Onderzoek bij VMBO-leerlingen wijst uit dat ze baat hebben bij signaalwoorden. Door die woorden snappen ze een tekst sneller, kunnen ze vlot verbanden leggen. En dat is wat je wilt. Ik pleit dus VOOR het gebruik van zoveel mogelijk signaalwoorden.

Waarom het NIET korter en bondiger kan – wat hebben we nodig?

Begrijp jij de eerste tekst? Ik vermoed van niet. Ik vind het bijzonder als je weet wat signaalwoorden zijn. Maar de kans is groot dat je die kennis niet hebt. En dat is ook logisch.

Bij bovenstaande tekst is het dus onzin als je kiest voor de korte variant. Dan wordt alles nog onduidelijker. De lezer die leek is op het gebied van taal, heeft juist meer uitleg nodig. Overigens geldt dit ook voor mensen die minder goed het Nederlands beheersen. Die moet je juist MEER stof aanbieden en NIET versimpelen, wat de neiging is van veel mensen.

Sterker nog: ook voor degenen die er wel veel van weten, is dat kader fijn. Het is net als met een nieuwsbericht: een kader zet je in de realiteit. Zie de eerste zin. Het is oorlog in Syrië. Bij beschietingen in Aleppo..

De vraag is: wat hebben we wel nodig om bovenstaande tekst te begrijpen? Meer uitleg, meer voorbeelden en vooral een kader. Ik zal het voordoen.

Mét kader is de tekst NIET kort en bondig, maar wel begrijpelijk

Dat kader heb je nodig, je ziet het zelf. Als schrijver kun je GEEN concessies doen aan de lengte van de tekst en je gebruikt dus MEER woorden. Dit ontbrekende kader is de valkuil van de expert en hier heb ik een (e-)boek over geschreven. Het is de valkuil van vakidioten. Wil je op de hoogte blijven? Meld je dan aan voor updates voor vakidioten.

Je kunt ook meer lezen over structuurwoorden en welke woorden online sneller aangeklikt worden.

Met dank aan mijn cursisten van de cursus adviesrapporten schrijven van Schouten & Nelissen in oktober in Utrecht, waar twee cursisten mij op dit spoor zetten van dit blog. Het sluimerde al jaren, maar ze waren zo inspirerend dat het er ook echt van kwam!

Framing is de manier waarop je je boodschap brengt, hoe je het kader  aanbrengt. En dat kader bepaalt hoe overtuigend jij bent, hoe groot je overtuigingskracht is. Framing is dus belangrijk. Je kunt framen in alle communicatie: je framet een boodschap die je mondeling overbrengt en een boodschap die je schriftelijk overbrengt. Ik zal het voordoen.

Stel dat je op je werk bent en je wilt dat een collega iets voor je doet. Je wilt bijvoorbeeld dat hij een pakketje voor je ophaalt. Dan zijn er heel veel manieren waarop je dit kunt vragen. Je loopt bijvoorbeeld naar hem toe en vraagt: “Henk, wil jij voor het dit pakketje ophalen?” In deze zin is sprake van geen of neutrale framing.

Je kunt je vraag ook negatief framen en zeggen: “Henk, er moet een pakketje opgehaald worden, want ze waren het vorige week alweer vergeten te sturen. Wil jij dat doen, want ik heb het druk en ik moet echt door?”

Tot slot kun je je vraag positief framen. “Henk, ik heb twee cadeautjes voor je. Een uitdaging en gratis lichaamsbeweging. Alleen maar voordelen vandaag. Om je cadeautjes te ontvangen vraag ik je om een pakketje voor mij op te halen. Wil je dat voor me doen?”

Is positief framen altijd het meest overtuigend?

In bovenstaande situatie kun je je wel voorstellen met welke manier van framen je het meest overtuigend bent. Dat is de positieve framing. Toch gebruiken politici vaak negatieve framing om gehoord te worden. Kutmarokkanen is daar een voorbeeld van. Dit woord vat het standpunt samen van Rob Oudkerk over deze bevolkingsgroep.

Terug naar framen als middel om te overtuigen met je tekst. De meest effectieve manier van framing is om beelden te gebruiken in je tekst. Ik doe het voor met het pakketje. We beginnen met negatief framen met een beeld. Daarna frame ik positief met een beeld.

Negatieve en positieve framing met beeld – wat vind jij overtuigend?

Hieronder frame ik de vraag om het pakketje op te halen. Eerst met een negatief beeld en daarna met een positief beeld.

“Henk, stel je jezelf voor over 20 jaar. Dik en vadsig. Dat komt doordat je in je leven te weinig beweging had. Ik geef je nu de kans om dat beeld bij te stellen, om wél te bewegen. Ik heb namelijk een vraag voor je: wil jij voor mij een pakketje ophalen?”

“Henk, stel je jezelf voor over 20 jaar. Je bent nog steeds strak en sportief. Hoe dat komt? Met de hulp van je collega’s beweeg je lekker veel. En in dat kader heb ik nu een vraag voor je: wil jij voor mij een pakketje ophalen?”

Hoe pak je het zelf aan: overtuigend framen? 3 tips

Bedenk voor jezelf welke boodschap je wilt uitdragen. En stel dat je wilt overtuigen, op papier of mondeling: bedenk vooraf hoe je je boodschap gaat framen.

Tip 1 Bedenk een beeld dat precies datgene uit jouw boodschap naar voren brengt, waarvan jij vindt dat het aandacht moet krijgen.

Tip 2 Herhaal je frame door je hele (gesproken of geschreven) tekst heen.

Tip 3 Eenmaal een frame gekozen? Gebruik altijd hetzelfde frame, want anders gaan ze met elkaar concurreren. Wees dus niet té creatief.

Meer weten?

• De laatste tip heb ik losjes gebaseerd op 2 collega-framers. Op hun website vind je meer tips over framen: check Taalstrategie.
• Hoe zat dat ook alweer met die Kutmarokkanen? Lees het artikel uit 2012 op nu.nl over deze uitspraak van Rob Oudkerk.
• Of luister het lied van Raymzter over Kutmarokkanen. Dit woord werd een soort geuzennaam, oftewel: Raymzter heeft dit frame gereframed en er een positief frame van gemaakt.

Veel plezier en succes met (mondeling of schriftelijk) communiceren!

Hij staat voor de groep. Een jongen van begin 20 met gel in zijn haar. Hij frummelt met zijn vingers en praat snel en onverstaanbaar. Hij heeft nog weinig ervaring met presenteren en de groep heeft moeite zijn boodschap te begrijpen.

Aandacht krijgt deze jongen omdat het moet. Hij hoort bij een groep ICT-studenten en ze volgen het vak mondelinge communicatie bij mij. Waarschijnlijk zou hij die aandacht op het werk met moeite krijgen. Nou ja, misschien krijgt hij de aandacht wel. Maar de vraag is of zijn boodschap overkomt.

Hij vertelt over 3D-printers en de verschillende ontwikkelingen, typen printers en de functies van 3D-printen. Hij beweegt zo enthousiast dat ik het leuk vind om naar hem te kijken. Gelukkig weet ik al iets van 3D-printers en gelukkig heeft hij een powerpoint. Zodat ik bij de les blijf. Ook stellen we achteraf vragen, dat helpt.

We zijn net als deze jongen

Iedereen is net als deze jongen.

We hebben allemaal een boodschap.

We willen allemaal aandacht.

Maar het valt nog niet mee om die te krijgen.

Hoe krijg je aandacht van anderen?

Er zijn een paar manieren om aandacht te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld heel hard gaan schreeuwen. Dan heb je even aandacht. Of je beweegt ineens of doet iets geks. Staat garant voor even aandacht van anderen.

Maar liefst wil je langer aandacht. Je wilt dat je boodschap overkomt. En goed en grondig. En daarvoor moet je de aandacht krijgen die je nodig hebt. We zoeken een diepere aandacht.

Zeker online is dat lastig. Dat komt doordat we van een beeldscherm 40% langzamer lezen dan gewoon van papier. Online is aandacht zeer schaars.

Ook online kun je alle aandacht krijgen

Als je al tot hier bent gekomen, heb ik je aandacht goed weten vast te houden. En daar heb ik een paar trucs voor gebruikt. Want om diepere aandacht te krijgen, wil je eerst de snelle aandacht van je lezer hebben. Eén truc om die snelle aandacht te krijgen, is de lengte van mijn tussenkoppen. Die zijn minimaal 5 woorden lang.

Ik heb nog meer tips en trucs om de aandacht te krijgen met een tekst. Daar heb ik speciaal voor mijn lezers een online cursus voor gemaakt. De snelcursus Pakkende Koppen Schrijven. In die cursus leer ik je 5 strategieën voor pakkende koppen en 3 formats. Je krijgt er ook een werkblad bij van me. Zo kun je deze cursus echt praktisch maken voor jezelf.

Hier vind je meer informatie over de snelcursus Pakkende Koppen Schrijven

Online aandacht, die wil je hebben! Maar eerst kijken we hoe je offline aandacht krijgt of NIET krijgt.

Je bent in gesprek op een feestje. Na één zin van jou merk je dat de ander over je heen kijkt. Of langs jou. Hij heeft geen aandacht meer en je voelt je afgewezen. Het is een onprettig gevoel en daarom wil je er snel vanaf.

Nu heb je de keus: ga je met iemand anders praten? Of ga je extra je best doen voor zijn aandacht? Wat je ook beslist, het is een uitstekende keuze die je direct kunt uitvoeren. Of je maakt je zo snel mogelijk uit de voeten en zoekt een leuker iemand. Of je stelt vragen tot je niet meer kunt en toont belangstelling die je tot in de haarvaten van je tenen kunt voelen. Op een feestje lukt dat goed.

Online is het lastiger om aandacht te krijgen

Alleen.. online heb je die directe keuze niet. Jouw tekst en jouw beeld staan vast en interactie met een persoon ontbreekt. En dan? Dan weet je niet precies wat er gebeurt, want de directe feedback van een gesprek ontbreekt. En eigenlijk weet je pas achteraf of je aandacht kreeg. Of je online presence slim is en of je daarmee klanten binnenhaalt. Dat zie je aan de getallen in Google Analytics.

Hoe krijg je dan die online aandacht?

Maar ja, je wilt natuurlijk vooraf weten hoe je meer online aandacht krijgt. Daar valt heel wat over te zeggen en het begint bij pakkende koppen. Heb jij goede koppen en is je tekst daardoor scanbaar, dan is de kans groot dat je lezer op een dieper niveau van aandacht komt. En dat hij met je meegaat in je verhaal en je boodschap tot zich neemt.

In de snelcursus Pakkende Koppen Schrijven leer je hoe je zorgt voor meer aandacht. Je krijgt praktische tips die je direct kunt toepassen op jouw koppen. Zodat jij degene bent die aan het stuur zit voor de online aandacht. Je leert 5 strategieën voor pakkende koppen en 3 formats. Je krijgt er ook een werkblad bij.

Je kunt hier meer informatie vinden over de snelcursus Pakkende Koppen Schrijven.

Hartelijke groeten van Anneke

DAT of WAT? Sinds ik in 2004 en 2005 in Barcelona woonde en zelf een taal leerde, ben ik GEEN taalmoraalridder meer. Liefst kijk ik naar de samenhang tussen je bedrijfscultuur en taal, naar jouw lezer en bedenk ik met jou manieren om je lezer te verleiden.

Maar nu ik in het midden van mijn leven zit, speelt het overal om mij heen op. Is het dat of wat? Is het nu het midden dat of het midden wat ik nu beleef?

Dat of wat: weet jij het? We beginnen met DAT

Terug naar de basis met een voorbeeldzin. Het meisje dat daar loopt. DAT verwijst direct terug naar HET MEISJE, dat ervoor staat in de zin. In vaktaal noemen we HET MEISJE het antecedent van DAT. Staat er een antecedent in de zin, een woord waar je naar kunt verwijzen dan gebruik je DAT bij HET-woorden. Bij DE-woorden gebruik je DIE. Kijk maar: de jongen die daar loopt, heet Tim.

Gaan we het moeilijker maken met een tweede voorbeeld. Dat meen je niet. DAT is een verwijzing naar een hele zin, die is weggelaten. Je kunt er bijvoorbeeld van maken Wat je nu zegt, meen je niet. In het woord DAT zit nu een complete zin verstopt en dat betekent dat het DAT is. Met verstopt antecedent.

We maken het nog moeilijker, we gaan naar WAT

WAT gebruik je op drie momenten.

1. Er staat GEEN antecedent in de zin. Wat je ook zegt, ik geloof toch niks.
2. Er staat een onbepaald voornaamwoord in de zin. Het enige wat telt, is dat je het verschil kent tussen schrijven voor papier en schrijven voor een scherm. ENIGE is een onbepaald voornaamwoord en het geeft een (onbepaalde) hoeveelheid aan. Ik kom met nog een voorbeeld. Alles wat je zegt, is bullshit. Ook ALLES geeft een hoeveelheid aan, die onbepaald is. Je vindt een lijstje onbepaalde voornaamwoorden op Onze Taal.
3. Na een overtreffende trap gebruik je WAT. Het mooiste wat er is, is vriendschap. MOOISTE is een overtreffende trap van mooi. Komt er nog een. Het beste wat het leven biedt, is eten. En dan nog een. Het lekkerste wat ik ken, zijn een rijpe avocado of mango, verse frites met mayonaise of mijn moeders appeltaart.
   

Voeg een (zelfstandig naam)woord toe en je krijgt toch DAT

Let op. Staat er een woord (zelfstandig naarmwoord) achter de overtreffende trap, dan verandert WAT in DAT. Kijk maar. Het beste eten dat ik ken, is Indisch eten.

Staat er een woord (zelfstandig naamwoord) achter het onbepaald voornaamwoord, dan gebeurt hetzelfde. Het enige woord dat mijn neefje kent, is vrachtauto.

Hoe komt dit? Weet je het al? Goed van je! Zo niet, dan leg ik het je uit. In bovenstaande zinnen staat wel een antecedent, een verwijswoord zoals ETEN of WOORD en dan gebruiken we DAT. Is dit nog onduidelijk voor je? Ga terug naar de basis bovenin 😉

Krijg je geen genoeg van DAT en WAT? Ga naar Onze Taal!

Wil je bovenstaande uitleg in vaktaal? Dus met meer termen zoals antecent en voornaamwoord? Bekijk dan de website van Onze Taal over dit onderwerp.

• Onze Taal legt uit hoe het zit met IETS WAT of IETS DAT.
• Nog een keer Onze Taal. Het boek WAT of het boek DAT.

Heen en weer schuiven van teksten kost tijd en moeite. Het MT, het middenmanagement, de juridische afdeling: iedereen doet zijn plasje over een tekst en dat kost tijd en moeite. En het levert vaagtaal op, want de waarheid ligt ergens in het midden. Maar waarom hebben veel grote bedrijven een cultuur waarin dit normaal is? En hoe verander je die cultuur in een productievere cultuur?

Eerst bekijken we waar dit geschuif met tekst binnen grote bedrijven vandaan komt. Die oorsprong ligt in de bedrijfscultuur. Om erachter te komen hoe die bedrijfscultuur precies is ontstaan, vertel ik hieronder een waargebeurd verhaal.

Er was eens… een winstgevende Fordfabriek voor 1970

Er was eens… een groot bedrijf waarin de bedrijfsdoelen direct gingen over klanten: het bedrijf van Henry Ford. Dat had als gevolg dat de klanten allemaal tevreden waren en dat het bedrijf winst maakte en groeide. De werknemers profiteerden hiervan doordat Ford hun salarissen verhoogde. Dit verhaal is van lang geleden, van vóór 1970 om precies te zijn.

Maar in dat jaar schreef econoom Milton Friedman een artikel over de nieuwe economie: The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits. Dit artikel zorgde voor een omwenteling in het denken van bedrijven. In het artikel pleitte Friedman voor de macht van de aandeelhouder, ook wel aandeelhouderskapitalisme genoemd.

Een onduidelijk doel ontvangt veel pijlen – voer voor vaagtaal.

Focust jouw bedrijf op de aandeelhouders?  Dat is voer voor vaagtaal

Het artikel van Friedman – waar hij in 1976 de Nobelprijs voor economie voor ontving – zette de nieuwe toon. Alle grote bedrijven volgden de filosofie uit dit boek en als gevolg verschoof de macht van de klant naar de aandeelhouder. Waarom? Omdat aandeelhouders zorgen voor winstgevende bedrijven, was de redenering.

Deze verschuiving heeft geleid tot onduidelijkheid. Hoe dit komt? Het belang van de aandeelhouder is: meer geld. Dit korte-termijn-denken is minder concreet dan tevreden klanten en onduidelijke doelen leiden tot onduidelijke teksten. Vanaf dat moment was er vaagtaal in de communicatie. Teksten gaan over stippen op de horizon en er wordt van alles gerealiseerd en beslissingen worden genomen – ben je al afgehaakt?

Aandeelhouders aan de macht zorgen voor vaagtaal door vage doelen

Ik ben van mening dat aandeelhouders aan de macht zorgen voor vaagtaal. Dat komt doordat de aandeelhouder van een bedrijf weinig identiteit heeft en op korte termijn denkt. Aan winst. In een bedrijfscultuur kan dat vergaande gevolgen hebben, want cultuur en taal zijn sterk met elkaar verbonden. Cognitiewetenschapper Lera Boroditsky legt in haar TED-talk uit dat taal onze gedachten vormt.

Grote bedrijven waar aandeelhouders aan de macht zijn, hebben een onduidelijk doel en daarmee een onduidelijke bedrijfscultuur. Dat uit zich in onduidelijke taal. Stippen op de horizon zijn gewoon doelen, zeg dat dan ook. Ook wil ik weten wie de beslissingen neemt. En het woord realiseren kan vrijwel altijd direct de vuilnisbak in.

Op het moment dat wél duidelijk is wat het bedrijfsdoel is, is de taal ook helderder. En de Roundtable verklaring is hierin een goede eerste stap.

Met de Roundtable verklaring leggen CEO’s de focus weer op klanten en medewerkers

Na 1970 zijn er verschillende economische crises geweest, met die van 2008 nog dichtbij. Logisch! De focus van bedrijven lag te veel op geld, op winst maken. En uiteindelijk is dat korte-termijn-denken. Een stap in de juiste richting is de Roundtable verklaring. In deze verklaring stellen 181 CEO’s dat zij lange-termijn-denken aanhangen en dat zij daarom hun bedrijf leiden voor alle stakeholders: klanten, medewerkers, leveranciers, betrokkenen en aandeelhouders. Deze verklaring brengt helderheid in de bedrijfsdoelen en gaat daardoor klare taal opleveren.

CEO’s, focus op klanten en medewerkers met heldere taal – zo krijg je stabiliteit

Kortom, CEO’s van grote bedrijven, ga terug naar de klant en leg je focus daar. En doe dat vanuit de taal die je gebruikt. Gebruik actieve communicatie waarin duidelijk is wie acties uitvoert en stel heldere doelen in plaats van stippen te zetten. We zijn toch geen kleuters?

Nieuwere bedrijven zoals Coolblue en Amazon zijn wel gefocust op hun klanten. Maar de grote bedrijven die te veel focussen op aandeelhouders, hebben hier moeite mee. Dat komt doordat ze bestaan vanuit een filosofie die niet meer past in deze tijd.

Meer lezen over de nieuwe economie (van na de crisis) en waarom we af moeten van de focus op de aandeelhouders? Lees dit artikel in NRC.

Wil je met mij in gesprek over de rol van taal binnen jouw bedrijfscultuur? Graag!

Op vakantie in Frankrijk kwam ik helemaal los van mijn werk. En tóch dacht ik eraan: ik zag hoe het moeilijk is om te communiceren als je heel veel weet van een onderwerp. Het ging als volgt.

Ik fietste in de smorende hitte door de Provence. Met een fietsboek volgde ik de route, want de app voor de gpx werkte slecht. Dus moest ik soms de weg vragen of goed kijken naar bordjes.

Het was laat op de dag, een uur of 19 en nog steeds zeer warm. Ik had die dag gedoe gehad: mijn fiets liep aan, dus had ik onderweg inbussleutels geleend van de
bakker. Een man van een terras had daarmee mijn remblokjes rechtgezet. Daarnaast had ik al vele kilometers afgelegd tussen velden vol lavendel, over haarspeldbochten en langs zonnebloemen. Kortom: ik was toe aan een camping. Volgens mijn boekje moest er een camping zijn bij het dorp waar ik nu fietste. Valensole.

Geen bordjes camping en Google Maps weigerde

Alleen waren er geen bordjes en weigerde Google Maps. Er zat nog maar een ding op. Vanuit een zijstraat rechts van me naderde een vrachtwagen. De jonge jongen aan het stuur had een flinke hellingproef te nemen.

Ik stak mijn hand op en hij glimlachte naar me. Op mijn vraag Hoe kom ik bij de camping? zei hij: “Je neemt deze weg door het dorp rechtdoor die verderop een bochtje maakt en daarna…” Hij praatte verder, maar ik luisterde niet meer. Ik was verloren geraakt in zijn details.

De chauffeur wist het precies, maar hij verloor mij

Het was duidelijk een expert, een jongen uit de streek die precies de weg kende. Maar dat wil niet zeggen dat je het ook kunt uitleggen. Dat verschil in kennis is precies wat communicatie lastig maakt voor de expert. Als leek had ik behoefte aan een kader. Iets als Er loopt een grote weg dwars door het centrum. Je hebt drie wegen die je kunt kiezen. Etcetera.

En daarmee was ik terug bij mijn werk. Terug bij het boek dat ik net geschreven heb. De werktitel is Eindelijk begrijp je waarom niemand jouw geschreven uitleg begrijpt, lieve vakidioot. En je leert hoe je wél reacties krijgt op geschreven stukken.

Tip 1 voor heldere communicatie voor enthousiaste kenniswerkers

De eerste tip voor iedereen die veel weet van zijn vak of haar vak is: schets een helder kader. Zoom uit, stap uit jezelf, denk aan een goede vriend of vriendin of aan je moeder. En pas als je diegene voor je hebt, begin je met schrijven of vertellen.

Heb je interesse in dit boek?

Blijf op de hoogte en schrijf je hier in voor de updates van het schrijfboek voor de expert.

PS Ik ben maar gewoon rechtdoor gefietst.

Weet jij eigenlijk wat een schrijftrainer is? Ik ben er één. En weet je wat een schrijftrainer doet? Aan de hand van 9 problemen met schrijven, lees je hoe ik specialisten leer helder te communiceren, zodat ze meer verkopen. Ik ben benieuwd of je de problemen herkent!

1 Je bent specialist in je vak en je loopt over van kennis

Je zit al een tijd in het vak, je hebt veel kennis opgebouwd en je weet veel. Zoveel dat je al snel op een te hoog beginniveau zit. Een schrijftrainer zit nooit op hetzelfde niveau als jij en dat is een voordeel. Met de opmerkingen van de schrijftrainer kun je een helder kader scheppen voor je lezer. Die vaak veel minder weet dan jij.

2 Je schrijft je tekst op in de volgorde waarin je je onderzoek of proces doorloopt

Voor je gaat schrijven, doorloop je een heel proces. Je schrijft een advies. Voor je het advies hebt of een uitkomst weet, doe je onderzoek. De meeste mensen schrijven op die manier ook hun tekst op. Ze gaan van methode en achtergrond naar mogelijke scenario’s en komen dán pas met hun conclusies.

Deze volgorde is onprettig voor je lezer. Die moet je tekst meerdere keren lezen voor hij begrijpt wat je boodschap is. Of hij zoekt zich een ongeluk. De schrijftrainer biedt uitkomst. Voor je het weet, heeft zij je boodschap ontcijferd en zet jou op het juiste spoor met schrijven. Resultaat: je lezer begrijpt jouw tekst in één keer.

3 Je weet niet precies wat je wilt zeggen. Dus begin je maar gewoon te schrijven

Is dit je strategie? Dan kun je een oeverloos schrijfproces verwachten. In de revisie blijf je maar schrappen en herordenen. De schrijftrainer biedt uitkomst. Zij vraagt door en maakt je boodschap en je tekst SMART. En dat doet zij vóór je gaat schrijven.

Als dit echt je strategie is, dan weet je niet wat je meemaakt. De nieuwe aanpak maakt jouw schrijfproces ineens toch een partij efficiënt en effectief! En dit zeg ik niet zomaar, ik zie het elke keer gebeuren in trainingen. De verrassing en verbazing van deelnemers is groot en ineens krijgen de woorden time management ook betekenis rond het schrijfproces.

4 Je twijfelt over wie precies je doelgroep is

Wie voor iedereen schrijft, schrijft voor niemand. En als jij niet weet wie je doelgroep is, dan schrijf je voor iedereen. De schrijftrainer vraagt door. Naar je doelgroep, naar hun drijfveren, problemen en idealen. Zodat je zelf een beter beeld krijgt van je lezer. De volgende keer dat je die pen pakt, weet je gewoon hoe je je lezer gaat bespelen.

5 Je doet maar wat. Tekst structureren, maar hoe dan?

Geldt dit voor jou en heb je geen idee hoe je een slimme structuur maakt voor een tekst? Dan kan de schrijftrainer je helpen. Elke tekst vraagt om een andere structuur. Toch is de basisstructuur van veel soorten teksten gelijk. Je tekst vraagt om een piramidestructuur. De punt van de piramide is de kern van je tekst en die zet je bovenaan. Alleen wervende teksten en wetenschappelijke teksten zijn anders opgebouwd. Resultaat: houvast en helderheid in structuur.

6 Je hebt moeite om je ideeën bij elkaar te brengen tot één geheel

Je hebt allerlei losse ideeën en je vindt het lastig om daar een complete tekst van te maken. De schrijftrainer biedt uitkomst! Er zijn een aantal technieken om je brainstorm van losse ideeën om te zetten in een mooie basisstructuur voor je tekst. Eén van deze technieken is de mindmap. Veel cursisten vinden dit een geweldige techniek. Resultaat: je ideeën worden worden de basis van je tekst.

7 Sluit je structuur wel aan bij je medium?

Papier en online zijn anders, het ene sociale medium is het andere niet. Zo verschilt Facebook fundamenteel van Twitter. Elk medium heeft zijn eigen kenmerken. Belangrijk is de lengte van de zinnen en de hoeveelheid beeld die je gebruikt.

De schrijftrainer helpt jou om te schrijven voor het juiste medium. Wil je veel aandacht krijgen voor je boodschap? Dan zijn ook de momenten van publicatie op de verschillende kanalen belangrijk. Check in deze tool in elk geval of je tekst geschikt is voor online (scroll naar beneden voor het tekstvak).

8 Je hebt moeite om je boodschap mooi te verpakken

Je kunt je boodschap op vele manieren verpakken. De schrijftrainer beschikt voor die verpakking over een hele toolbox. Helder schrijven is namelijk niks anders dan de juiste vorm kiezen. Afhankelijk van jouw doel kies je de verpakking.

Wil je verleiden? Dan kies je voor storytelling met een pakkend verhaal. Wil je dat jouw lezer je advies opvolgt? Dan bouw je urgentie in voor je lezer zodat hij toch echt jouw advies moet opvolgen. Resultaat: je snapt dat je met de juiste vorm jouw inhoud beter naar voren brengt. Schrijven is niks anders dan de beste vorm kiezen.

9 Informatief schrijven lukt wel, maar je wilt overtuigen. Hoe dan?

Hoe te overtuigen? Overtuigen lukt je door de juiste snaar te raken bij jouw lezer. Met argumenten, de opbouw van je argumenten. En met de juiste toon. Want we kiezen uiteindelijk op gevoel ergens voor, terwijl we achteraf de redenering vertellen. De schrijftrainer helpt jou om een overtuigende tekst te schrijven. En de juiste snaar te raken bij je lezer.

Kortom, een schrijftrainer helpt met deze 9 veelvoorkomende schrijfproblemen. Deze schrijftrainer kan dat zeker. Heb je een ander probleem met schrijven? Zet het hieronder of bel of mail mij. Dan weten we gelijk of we het kunnen oplossen.