Zeggen collega’s dit over jou:

• Mijn collega schrijft wollige taal
• Mijn collega schrijft dingen moeilijker op dan ze eigenlijk zijn.

De oorzaak is je opleiding, je werkomgeving of je achtergrond. Kortom, je bent gewend om het zo te doen. Al jaren. Zeker als je binnen een ministerie werkt of als je je in een juridische omgeving beweegt. Je kunt er niets aan doen, je bent nou eenmaal zo geprogrammeerd.

Er is onderzoek naar gedaan, ik geef twee voorbeelden van schrijfstijlen. Ook lees je waarom eenvoudigere taal voor bijna alle doelgroepen beter werkt als je tenminste wil dat je tekst begrepen wordt. En waarom het dus slim kan zijn om je gedrag te veranderen, want dat doe je als je anders gaat schrijven.

Uit onderzoek blijkt: gebruik liever een informele schrijfstijl

Het punt is dat hersenen beter opletten als ze lezen in (verzorgde) spreektaal. Het gevolg daarvan is dat hersenen de boodschap beter onthouden. Dit blijkt uit onderzoek uit het jaar 2000, bij mijn weten één van de eerste onderzoeken op dit gebied.

Twee varianten van een tekst zijn onderzocht: in versie 1 waren woorden formeel en in versie 2 waren ze informeel, dus meer als een gesprek. De onderwerpen van de teksten waren plantkunde en bliksem. Ik zal zo het voorbeeld van de plantkundeteksten laten zien, eerst de resultaten.

Als zij de tekst hebben gelezen, doen deelnemers tests. Degenen die de informele tekst hebben gelezen, laten zien dat ze het beter hebben begrepen. Zij komen met 20 tot 46% meer oplossingen dan de andere groep.

Het woord dat het sterkst onze hersenen triggert, is jij of u

De reden dat lezers informele tekst beter onthouden is dat de hersenen denken dat je in gesprek bent. Het woord jij of u kan hierin al het grote verschil maken, blijkt uit het onderzoek. In mijn trainingen noem ik deze woorden triggerwoorden. Het zijn woorden die direct de aandacht krijgen van de lezer. Net als:

• Gratis
• Voordeel
• Seks
• Succes.

Toch lijkt het effect van jij of u nog groter. Hoe dat komt? Je kunt het gezellig noemen of vertrouwd. Feit is dat je hersenen denken dat je een gesprek voert. En daardoor zijn ze meer alert.

Ook KLM en Bol praten in gewonemensentaal – zie jij het?

Waar goed geld wordt verdiend, weten ze dit al lang. Het is niet voor niets dat je gewonemensentaal leest op de websites van KLM en Bol.com. Kijk maar hoe vaak je triggerwoorden als ‘je’ of ‘u’ leest.

(screenshots van 12 augustus 2022)

Ken je de schrijfstijl van de klassiekers? Max doet het al jaren beter dan Eline

Ook uit onze klassiekers blijkt dat informele taal beter werkt dan formele taal. Max is populairder dan Eline. Dat komt door de schrijfstijl. De Max Havelaar wordt nog steeds gelezen. Dit boek stamt al uit 1860 en is in 40 talen vertaald.

Eline Vere van Couperus daarentegen is alleen populair bij leerlingen of docenten Nederlands. Dit boek komt uit 1889 en Eline is daarmee 29 jaar jonger dan Max, maar Couperus schrijft omslachtiger met lange zinnen en moeilijke woorden. Wil je je kennis van onze klassiekers op peil krijgen? Beide zijn inmiddels verkrijgbaar als e-book (sinds 2017 en 2020).

Twee teksten uit het onderzoek – een voorbeeld

Hoe zag het onderzoek er dan uit? Hieronder zie je een voorbeeld (Engels). Dit is het begin van de tekst uit het onderzoek naar schrijfstijl.

Formal

“This program is about what type of plants survive on different planets. For each planet, a plant will be designed. The goal is to learn what type of roots, stem, and leaves allow the plant to survive in each environment. Some hints are provided throughout the program.”

Conversational

“You are about to start a journey where you will be visiting different planets. For each planet, you will need to design a plant. Your mission is to learn what type of roots, stem, and leaves will allow your plant to survive in each environment. I will be guiding you through by giving out some hints.”

Wil je meer weten over de opbouw van een tekst? Lees verder

Dit onderzoek gaat puur over de tone of voice van een goede tekst. Daarbij wordt de opbouw buiten beschouwing gelaten. Wil je meer lezen over de opbouw van een tekst? Lees dan dit blog over piramideschrijven.