Mijn Teams-omgeving zat vol met jonge juristen. Het UWV verwacht een ontslaggolf en daarom zijn zij aangenomen. Voor elke specifieke beslissing gaat er een beschikking de deur uit. Dus als je per geval kijkt, zoals bij een ontslag. Dat is anders dan die blauwe envelop van het CJIB: dat is een regel voor iedereen.
Precies vandaag werd de avondklok aangevochten. Juridisch interessant. Mijn cursisten zaten in diepe concentratie vol in de lijdende vormen toen ik het zag. Push van de NOS. Ik opende mijn mond, kon het niet laten en leidde ze af. Dat doe ik alleen tijdens Corona
Twee voorbeelden van juridische tekst – onleesbaar en uitstekend leesbaar en een ‘vertaal’-website
B1-schrijven (leesbaar schrijven) is een uitdaging. Vooral voor juristen. Voor hen haal ik altijd een voorbeeld aan van moeilijk leesbare juridische taal van mijn eerste blogworkshop. Op dit site passen ze mijn adviezen niet toe en zijn daarom altijd doelwit. En natuurlijk kun je zeggen: maar juristen zijn zelf de doelgroep, dus het mag moeilijk. Daar ben ik het mee oneens. Hoe concreter hoe beter, geldt voor elke doelgroep. Zeker online. Bekijk het leidenlawblog voor een indruk.
Ik sprak collega-trainer en jurist Anky. Ze zei iets wat neerkomt op: juristen starten als normale mensen. Tijdens hun studie gaan ze steeds moeilijker leren schrijven. Jarenlang horen ze woorden als:
- Overleggen
- In het kader van
- We zijn voornemens
- Inzake
- … (deze mag jij invullen)
Na hun studie komen ze weer in de normale wereld. Dan is het zaak om aan te sluiten bij de rest van de wereld. Met normale taal. Daar is een website voor. Je kunt bovenstaande woorden vertalen naar normale-mensen-taal. Vertaal moeilijke woorden op: ishetb1.nl.
Een positief juridisch voorbeeld is Anky’s blog over huurrecht. Ik deelde het met de jonge juristen. Toen we keken, was de vibe voelbaar: het kan echt! Het kan echt! Ook ik had deze vibe: ik haalde haar tekst door mijn leesbaarheidstool. En wat bleek? Het was bijna een reclametekst, zo kort waren haar zinnen. 7 woorden per zin, als ik het me goed herinner. Kijk zelf naar een goed leesbare juridische tekst over huurrecht.
Heldere tekst vraagt om een plan – ben je het met me eens?
Toch kun je nooit zo’n goede tekst produceren zonder plan. Zonder dat je een schrijfplan hebt vóór je begint met schrijven. En dan heb ik het vooral over teksten als beschikkingen en niet zozeer over blogs. Voor een blog heb ik een minder strak plan, al heb ik er wel één voor ik begin.
Veel mensen schrijven om te ordenen. Dat is heerlijk om te doen, dat vind ik ook. Het maakt je hoofd lekker leeg en jij hebt je ei op papier gelegd. Maar voor je lezer is het niks, want die snapt er niks van als structuur ontbreekt.
Tip: schrijf om te ordenen als brainstorm of in je dagboek. Je lezer en ik zijn je dankbaar.
Neem jij je lezer serieus?
Zeker weten dat je je lezer belangrijker vindt dan jezelf? Als dat zo is, dan maak je een plan vanuit deze 5 punten:
- Wat wil ik nou eigenlijk zeggen?
- Wat weet mijn lezer al en wat wil hij of zij weten?
- Welke info ga ik er allemaal in zetten?
- Wat is het doel van mijn tekst?
- In welke volgorde schrijf ik het op?
Kortom.. makkelijke taal en een plan: begin bij je lezer!
Kortom: makkelijke woorden en korte zinnen zijn belangrijk voor heldere tekst. Maar… een plan is even belangrijk, zo niet belangrijker. Het is in elk geval iets wat weinigen echt doen. Het onderscheidt de goede van de slechte schrijvers.
Velen maken in hun hoofd een plan Of ze maken gewoon geen plan. Lekker starten met schrijven, want dan staat er tenminste iets. Ik zeg: doe het beter dan dat! En natuurlijk is je plan kort als je veel van je onderwerp weet en uitgebreid als je er weinig van weet.
Pak jij schrijven aan met een plan? Of juist liever niet? En waarom? Heb je tips of meningen? Heel graag!
Foto credits in volgorde van de foto’s:
Met deze tool meet je je tekst op leesbaarheid – durf jij het?
Je kunt je tekst doormeten op leesbaarheid. Onderin deze pagina is een tekstvak. Zet je tekst erin en klik op verstuur. Je ziet direct hoe leesbaar je tekst is! Hier vind je de teksttool waarmee je de leesbaarheid van je tekst meet.
