TaXi-KoFSCHiP of ’t eX-KoFSCHiP, het gaat om hetzelfde. Als ik vertel dat ik schrijftrainer ben, vragen mensen mij vaak naar spelling. Meestal krijg ik de volgende vragen.

• Hoe zit dat?
• Waarom doe ik mijn d’s en t’s niet goed?
• Wanneer gebruik ik ook alweer T eX-KoFSCHiP?
• Waar komt die X vandaan?
• Wat is een KoFSCHiP?

Wanneer gebruik je TaXi-KoFSCHiP?

De medeklinkers van TaXi-KoFSCHiP gebruik je voor verleden tijd en voltooid deelwoorden. Daarom staan ze hier met hoofdletters. TaXi-KoFSCHiP gebruik je dus NIET bij een werkwoord in de tegenwoordige tijd, in het nu. In de tegenwoordige tijd kun je altijd LOPEN gebruiken.

Wat is je werkwoordsspelling in de tegenwoordige tijd / het nu?

Hieronder zie je het werkwoord lopen. Je kunt altijd jouw werkwoord hierdoor vervangen. In de tegenwoordige tijd dan hè. Als iets op dit moment gebeurt.

Tip: zie je ook dat daar geen enkele -d tussen staat? In het nu kun je dus nooit iets schrijven als hij weigerD. Dat is dan hij weigerT.

Gaan we naar de verleden tijd en het voltooid deelwoord. In stapjes.

‘T EX KOFSCHIP – je gebruikt het op 2 momenten

Er zijn twee momenten waarop je t ex kofschip gebruikt. Wil je een werkwoord in de verleden tijd zetten? Dus iets gebeurde gisteren. Dan gebruik je t ex-kofschip. Wil je een werkwoord in het voltooid deelwoord zetten? Dus iets is gisteren gebeurd, dan gebruik je ook t ex-kofschip.

De 4 stappen van t ex-kofschip

Hoe dan? In 4 stappen gebruiken we taxi-kofschip. Eerst de uitleg, daarna doe ik het voor.

• Stap 1 Pak het hele werkwoord
• Stap 2 Verwijder –en (dit noemen we de stam)
• Stap 3 Kijk naar de laatste letter
• Stap 4 Is de laatste letter één van de medeklinkers van T eX-KoFSCHiP? De medeklinkers staan in hoofdletters.

Ja: dan krijg je een t bij het voltooid deelwoord en –te / -ten voor de verleden tijd.

Nee: dan krijg je een d bij het voltooid deelwoord en –de/-den voor de verleden tijd.

De 4 stappen met het werkwoord gebeuren

• Stap 1 GEBEUREN
• Stap 2 GEBEUR
• Stap 3 R
• Stap 4 de R zit niet in t ex-kofschip, dus GEBEURDE / is gebeurD

Nu de 4 stappen met het werkwoord relaxen

• Stap 1 hele werkwoord RELAXEN
• Stap 2 -en eraf: RELAX
• Stap 3 laatste letter X
• Stap 4 Ja die zit erin, dus een t erachter: RELAXTE / heeft gerelaxT

Bekijk het filmpje over t ex kofschip

Waarom ’T eX KoFSCHiP? Alle medeklinkers trillen niet, net als de t

En weet je hoe dit komt? Leg je vinger op je adamsappel en spreek alle medeklinkers uit in ’T EX KOFSCHIP: t x k f s ch p. Spreek daarna eens een andere medeklinker uit, zoals de n of de r. Voel je verschil in trilling? Ik wel: bij de medeklinkers van ’T EX KOFSCHIP trilt er niets. Net als de t die erachter komt. Die medeklinkers die NIET trillen, noem je stemloos.

Alle medeklinkers buiten ‘T EX KOFSCHIP trillen wel mee. De n, r, m, l. Ze passen zich aan elkaar aan. De D die dan erachter komt, trilt ook mee. Ze doen dus hetzelfde. Deze medeklinkers noem je stemhebbend.

Waar komt die X vandaan? Die is nieuw voor me, Anneke

De X is erbij gekomen door het Engels. Die hadden we 30 jaar geleden nog niet, maar nu wel. We hebben zoveel werkwoorden overgenomen uit het Engels dat we de X nodig hadden. Ik heb het voorgedaan met relaxen, zojuist. De Engelse werkwoorden passen zich aan aan onze regels.

Nog meer weten over spelling? Kijk op het online groene boekje – met woorden en spellingsregels – www.woordenlijst.org.

Wat is een kofschip eigenlijk?

Goede vraag! Het kofschip is niks. En een ex kofschip is al helemaal niks. Dit is puur bedacht om jou te helpen die medeklinkers te onthouden. Je kunt ook denken aan dit woord als trucje:

xtc koffieshop.

Deze doet het goed bij middelbare scholieren of HBO’ers. Het zijn dezelfde medeklinkers, zie je dat?

Schrijven en spelling, wat wil jij weten?

Spelling is maar een klein onderdeel van schrijven. Schrijven is nog veel meer. Hieronder staan linkjes naar blogs over schrijven.

• Schrijven gaat over je schrijfproces: hoe pak je het slim aan?
• Schrijven gaat over de indeling van je tekst.
• Schrijven gaat over aansluiten bij je lezer.

Heb je een andere vraag over schrijven? Mail of bel mij gerust. Dat vind ik leuk!

foto van petros asimomytis.