Ze zeggen dat 80% van de teksten is geschreven voor 20% van de mensen. Ik heb daar hele sterke emoties bij. Want weet je wat dat betekent?

Heel veel teksten worden helemaal niet begrepen. Erger nog: misschien begrijpt soms alleen de schrijver zijn eigen tekst.

Weet je wat ook bizar is? Er komen steeds meer teksten. Daarover later meer. Eerst iets over een tijdschrift dat ik tegenkwam. En dat voelde als een kat in de zak.

Nieuw tijdschrift voor ZZP’ers; dat kan beter

Tussen de nieuwe publicaties is er sinds kort het ZTalks Magazine. In eerste instantie dacht ik: ‘Leuk, een magazine voor zzp’ers. Een mooi initiatief.’ Alleen… het tijdschrift is gemaakt door studenten. En dat zie ik.

Jammer is dat, want het kan zo leuk zijn, een nieuw tijdschrift. Maar je ziet dat het tijdschrift geen bladformule heeft voor de copy. Ook de lay-out oogt rommelig, in elkaar gehackt. Als ZZP’er herken ik mij niet in dit blad. Terwijl ik toch de doelgroep ben.

Tja, er zijn professionals nodig voor een goed tijdschrift. Kijk een tekst kun je laten schrijven voor een student. Maar het gaat mij in dit geval juist om het overzicht over het geheel.

Huur een bladenmaker in!

Dan denk ik: Pedro Sen, Christol de Lang en Jasper Runneboom, wil je bewijzen dat je een tijdschrift kunt maken? Prima, dat is gelukt. Maar wil je kwaliteit? Tref dan ook de juiste voorbereidingen voor kwaliteit. En schakel een ervaren bladenmaker in. Bijvoorbeeld Elles Rozing.

Wijktijdschrift Hallo Lunetten dat ze ontwikkelde met vormgever Hans Smeijsters, is een pareltje. Met heldere bladformule. Dit tijdschrift gaat over wonen en werken in Lunetten. Ieder nummer wordt enthousiast ontvangen. Waarom? Lezers herkennen zich in de verhalen en de beelden. De boodschap komt aan. Een succesvolle bladformule is een kapstok voor copy én vormgeving.

Rare jongens, die schrijvers | verder niemand begrijpt zijn tekst

Terug naar mijn eigenlijke onderwerp. 80% van de teksten is geschreven voor 20% van de mensen. Raar toch eigenlijk? Ik zou denken dat een schrijver iets wil bereiken met zijn of haar tekst. En dat hij dat aan zoveel mogelijk mensen wil overbrengen. De schrijver van dit blog wil bijvoorbeeld dat je NIET het eerste ZTalks Magazine koopt. En ze wil dat het tweede magazine beter wordt.

Je begrijpt vast wat ik bedoel. Een tekst is pure communicatie. De schrijver is de zender, in zijn tekst staat een boodschap en jij lieve lezer bent de ontvanger. En ja, blijkbaar begrijpt meestal bijna geen enkele lezer de boodschap.

Waarom zou je dan nog schrijven? Als je niet begrepen wordt. Ik geloof dat ik zeer gedemotiveerd zou raken als niemand mijn teksten begreep. Als niemand ooit reageerde op mijn blogs.

Onbegrijpelijke tekst en toch doorschrijven; kun je je dat voorstellen?

En toch zijn er blijkbaar mensen die gewoon doorgaan met schrijven. Al begrijpt niemand wat ze schrijven. Ik denk aan een directeur laatst in een workshop. Het begin van zijn blog was onduidelijk. Maar hij vond dat mensen maar wat meer moeite moesten doen voor zijn blog. Het probleem is dat mensen dat niet doen.

Deze houding veroorzaakt dus 80% van de teksten. Teksten die bijna niet gelezen worden. En ik wil weten hoe dat komt. Waarom doen mensen dat? Onleesbare teksten schrijven. Als het geen resultaat oplevert.

Ik denk allereerst dat ze zelf niet doorhebben dat de tekst onleesbaar is. Want weinig collega’s of vrienden zullen eerlijk zijn hierover. Ik wel, trouwens. Met zachte hand, maar wel heel helder. Zo ben ik. Mijn Rotterdamse roots krijgen daarvoor de credits 🙂

Sherlock: op zoek naar de oorzaak van onleesbare tekst

Dan nog een oorzaak: meestal schrijft een expert de tekst. We nemen als voorbeeld een kynoloog. De man weet alles van honden, tot in de kleinste details. Hij weet: in de wereld zijn 121 soorten honden. In Nederland leven 67 soorten. (Dit verzin ik hè.) Hoe verleidelijk is het om deze toelichting achterwege te laten?

Hij hoeft zichzelf deze toelichting niet meer te vertellen. En hij kan zich ook niet meer voorstellen hoe het is als je niet alle 121 soorten honden kent. Voor de expert is een detail juist veel interessanter. Namelijk dat de anti-allergische Labradoodle helemaal niet bewezen beter is voor allergische personen. (Dit is wel echt waar.)

De expert weet zoveel…. dat hij het niet uitlegt

De expert weet allang dat die hond bestaat. En dat hij speciaal gefokt is voor mensen die allergisch zijn. Maar wij, als leken, wij weten dit waarschijnlijk niet. En als wij dit detail horen van de expert, moeten we de rest van de informatie gaan achterhalen. Namelijk:

• dat een Labradoodle een hond is;
• dat hij speciaal gefokt is voor mensen met hondenallergie;
• dat uit recent onderzoek blijkt dat niet bewezen is dat deze hond beter is voor mensen met allergieën.
• en dat dat laatste daarmee verrassend is.

Herken je dit? Dat je je als lezer heel erg moet erg inleven om erachter te komen wat de schrijver bedoelt. Details vragen veel van degene die ze leest. De lezer moet heel veel zelf bedenken of invullen. En daar hebben lezers dus vaak geen zin in. Zeker online niet.

Dus moet de schrijver zich inleven in de lezer!

Er is een verschil in kennis tussen de expert en de lezer. De expert weet ALTIJD veel meer dan de lezer en de opdracht als schrijvende expert is om je lezer bij je te houden. Geef je lezer een handje. En begin je artikel met de situatie: er zijn X soorten honden in Nederland. Verder: veel mensen zijn allergisch voor honden.

Dit geldt niet alleen voor de honden, maar ook voor mediation, advocatuur of coaching – geef mij een hand tijdens het lezen en ik grijp die hand. Vertel mij eerst wat mediation, advocatuur of coaching is en op welke vorm je ingaat en waarom ik het moet weten of lezen. Dan heb ik de toelichting te pakken.

Er is een fijn boek over van de broers Heath. Ze noemen dit verschil in kennis ‘de Vloek van Kennis’. En als schrijver is het heel belangrijk om je kennisgat te kennen, zodat je geen stappen overslaat in je tekst.

Herken je dit kennisgat? Lees je weleens een tekst waar je geen touw aan vast kan knopen? Of heb je als schrijver of verteller weleens last van een kennisgat? Je kunt erover lezen in de plakfactor. Een fijn boek!

Voor nu: schrijfze!